Order Hymenoptera (ผึ้ง ต่อ แตน) แมลงในกลุ่มนี้ มีทั้งสามารถต่อยได้และต่อยไม่ได้ พวกที่สามารถต่อย และกัดได้ จะมีพิษทำให้เกิดอาการปวด บวม แดง ร้อน รวมทั้งอาจเกิดอาการรุนแรง ถึงขั้นช็อค พิษของผึ้ง ต่อ แตน มีหลายประเภท เมื่อได้รับพิษของแมลงเหล่านี้แล้วจะทำให้เกิดอาการแสดงต่างๆ แต่สามารถแยกได้เป็น 2 ลักษณะ 1. อาการเฉพาะที่ ได้แก่ ปวด บวม แดง ร้อน หรือเป็นผื่นแพ้ ลมพิษตรงบริเวณที่ถูกต่อย ในคนที่ได้รับสารฮีสตามีน (Histamine) บ่อยๆ พิษจะไปกระตุ้นการหลั่งฮีสตามีนจากเนื้อเยื่อ ทำให้บริเวณที่ถูกต่อยเกิดรอยไหม้ได้ ในกรณีที่ถูกต่อยใกล้คอ จมูก หรือ ตา อาจมีอาการมากกว่าปกติได้ 2. พิษที่ไปตามกระแสโลหิต ทำให้เกิดอาการทั่วร่างกาย เช่น มีอาการคัน ลมพิษ หลอดเลือดบวม หายใจขัด เป็นลม ความดันโลหิตต่ำ และปวดท้อง เป็นต้น การรักษาอาการพิษจากแมลงใน Order Hymenoptera (ผึ้ง ต่อ แตน)
เมื่อได้รับพิษให้ประคบด้วยน้ำแข็ง หรือให้ยาระงับอาการปวด ให้รับประทานยาแก้แพ้(antihistamine) และ corticosteriod เพื่อลดอาการอักเสบ อาจให้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อนด้วยก็ได้ ในบางรายที่มีอาการรุนแรงให้รีบนำส่งโรงพยาบาล ความรุนแรงของพิษนั้น จะผันแปรตามจำนวนแผลที่ถูกต่อย ปริมาณพิษที่ได้รับต่อน้ำหนักตัว อายุ และประวัติการแพ้
เห็บ น่ากลัวตัวร้ายยิ่งกว่าทากเสียอีก รูปร่างหน้าตาคล้ายๆ เห็บที่เกาะสุนัข แต่ว่าตัวเล็กเท่าปลายเข็ม เรียกว่า เห็บลม เพราะสามารถปลิวกระจายไปตามแรงลมได้มันจะอาศัยอยู่ตามกาบของต้นเฟิร์นที่แห้งๆ หรือตามหญ้าแห้ง มีมากในช่วงฤดูแล้ง เห็บเมื่อกัดแล้วจะคัน เกาแล้วเกาอีก ยิ่งเก่าก็ยิ่งมัน ยิ่งมันก็ยิ่งเกา
ว่ากันว่าเป็นแผลตกสะเก็ดแล้วสะเก็ดเล่าถึง 32 สะเก็ดนั่นแหละจึงจะหาย บางคนแพ้จะมีอาการบวมแดง อักเสบและเป็นจุดดำๆ เขม้นมองให้ดี
หากเห็นก้นมันโผล่มาให้ใช้ขี้บุหรี่หรือขี้เถ้าทาตัวเห็บ หรือใช้ปลายบุหรี่หรือถ่านไฟจี้ก็หลุดได้เหมือนกัน วิธีนี้เขี้ยวจะไม่หักฝังอยู่ในเนื้อ ทำให้ไม่เป็นแผลอักเสบ
แต่หากเห็บกัดแล้ว ฝังตัวแล้ว และเริ่มคันคะเยอเกาแล้ว กลับจากป่าถ้าไม่อยากทรมานมาก ก็กินยาแก้คันและแก้อักเสบควบกันไป ไม่กี่วันก็หาย
วิธีป้องกันไม่ให้เห็บกัดนั้น เป็นเรื่องค่อนข้างยาก หากคุณผ่านเข้าไปในบริเวณที่มีเห็บอยู่ ยาทากันแมลงที่มีฤทธิ์ร้อนๆ หรือแป้งฝุ่นแป้งเย็น อาจช่วยกันไม่ให้เห็บกัดได้แต่เห็บก็จะเกาะอยู่ที่เสื้อผ้า เมื่อเหงื่อออกจนล้างกลิ่นพวกนั้นไปหมดแล้ว
เห็บก็จะเริ่มเกาะเนื้อตัวเราเลย ข้อแนะนำก็คือนอกจากใช้แป้งฝุ่นหรือยากันแมลงทาตัวแล้ว
เมื่อถึงจุดพักพยายามเอาเสื้อผ้าที่ใส่เดินป่ามาอังข้างกองไฟบ้าง เห็บถูกความร้อนก็จะร่วงไปเอง หากรู้สึกว่าเดินผ่านดงเห็บ ควรจะอาบน้ำล้างตัวให้สะอาดที่สำคัญ เวลาอยู่ในป่า อย่าเพิ่มความเสี่ยงด้วยการเดินเหยียบหรือนั่งตามตอไม้
ขอนไม้ผุ เพราะที่เหล่านั้นมักเป็นที่อาศัยของ เห็บ มด ตะขาบ หรือแมลงป่อง
ทาก เป็นปัญหาใหญ่สำหรับคนเดินป่าเสมอ โดยเฉพาะบรรดา มือใหม่ ทั้งหลาย เพราะจุดประสงค์หลักของคนไปเที่ยวป่า ก็เพื่อเข้าไปชมธรรมชาติ แต่ที่ใดมีสัตว์ป่าชุกชุมที่นั่นย่อมมีทากอยู่ด้วยเสมอ
ทากในป่าบ้านเรามีอยู่ 2 จำพวก ที่พบเสมอๆคือพวกที่อยู่ตามพื้นดิน ตัวสีน้ำตาลปนดำ ตัวเล็กๆเรียก ทากเข็ม ชนิดตัวใหญ่มักมีลายสีน้ำตาลอ่อน เรียกรวมกันง่ายๆว่า ทากดิน พวกมันรับรู้สัมผัสจากแรงสั่นสะเทือนและความร้อนของสัตว์ที่ผ่านไป ทากดินพบได้ทั่วไปในป่าดิบชื้นที่มีสัตว์ป่าชุกชุม
ทากอีกจำพวกไม่อยู่ตามพื้นดิน แต่ระเห็จไปอาศัยตามกิ่งไม้ใบไม้ในระดับประมาณหน้าอกขึ้นไป ตัวสีเขียวมีลายน้ำตาลสลับ เรียกกันว่า ทากตอง ทากชนิดนี้น่าเข็ดขยาดยิ่งกว่าทากดิน เพราะเมื่อมันเกาะแล้วจะไต่ขึ้นสูงได้ง่าย และมักจะกัดเราแถวๆซอกคอ ใบหู หรือถ้าแย่หน่อยก็หลุดเข้าไปในเสื้อเลย เพราะส่วนใหญ่เวลาเดินป่าเราจะแต่งตัวอย่างรัดกุมในท่อนล่าง แต่ท่อนบนจะไม่ค่อยระวังกัน
เป็นโชคดีที่ทากตองไม่ใคร่พบกันบ่อยนัก เพราะมันมักอาศัยตามป่าดิบเขาซึ่งมีความชื้นสูงมากๆเท่านั้น
ทาก ไม่น่ากลัวอย่างที่คิด หากทากเพิ่งเริ่มเกาะก็ใช้มีดเขี่ยหรือมือดึงออกเสีย แต่ถ้ามันเริ่มดูดเลือดเราแล้ว สังเกตว่ามันจะนิ่ง ไม่กระดื๊บ ๆ ชูหัวไปมา อย่าดึงเชียวละ ทากสามารถผลิตสาร เฮปาริน ซึ่งทำให้เลือดไม่แข็งตัว ระหว่างที่ดูดเลือดเรา ถ้าดึงมันออกเฉย ๆ เลือดคุณจะไหลเลอะเปรอะเปื้อน อยากให้ทากถอนปากถ้ามีเกลือป่นก็โรยเข้าไป ใช้ยาฉุนชุบน้ำจี้ก็ได้ ถ้ากำลังสูบอยู่ก็เอาปลายบุหรี่จี้พอให้โดนตัวมัน แค่นี้มันก็จะถอนปากออกจากผิวหนังคุณแล้ว และจะทำให้เลือดออกไม่มากนัก
หากถูกทากกัดมากๆคุณจะคัน แผลเป็นสะเก็ด คนที่แพ้อาจพุเป็นหนองได้ ทางที่ดีเมื่อหยุดพักควรล้างแผลเสียให้สะอาด ถ้ามียาฆ่าเชื้อเช่น เบต้าดีนหรือแอลกอฮอล์ยิ่งดี ล้างแผลให้สะอาดแล้วทาด้วยเพื่อฆ่าเชื้อโรคที่อาจจะมีมากับปากของทากได้และ อย่าพยายามเกาแผลเพราะจะอักเสบได้
วิธีป้องกันทาก มีหลายสูตรหลายวิธีการ ตั้งแต่
- ใช้ยาป้องกัน ยากันแมลงทุกชนิดเป็นที่รังเกียจของทากเช่นกัน อยู่ที่ว่าแบบไหนจะติดทนนานกว่ากัน ส่วนใหญ่แล้วเมื่อต้องลงลุยน้ำในห้วย ตัวยาก็จะเสื่อมไป ทำให้ต้องฉีดพ้นหรือทาใหม่ทุกครั้ง มีสูตรประหยัดที่นักเดินป่าบางคนใช้นั่นคือ แชมพูสระผม ชะโลมให้ทั่วรองเท้า ถุงเท้า อวัยวะเบื้องต่ำทั้งหลาย สามารถป้องกันทากได้เหมือนกัน
- แต่งกายให้รัดกุม ทากจะได้เข้าโจมตีไม่สะดวก เช่น ใส่รองเท้าหุ้มข้อดึงถุงเท้าขึ้นมาหุ้มปลายขากางเกง ป้องกันไม่ให้ทากเข้าไปในรองเท้าได้สะดวก แต่มันจะไต่ขึ้นมาตามถุงเท้าจนมาถึงขากางเกงได้ เราก็คอยหมั่นสังเกตบ่อย ๆ คอยดึงออกทีละตัวสองตัว หรือไม่งั้นก็ใส่ 'ใส่ถุงเท้ากันทาก' ก็ได้ผลเช่นเดียวกัน
